Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) İslami İlimler Enstitüsü ve Kırgızistan Oş Üniversitesi İlahiyat Fakültesi organizasyonu ile Denizli Yatağan’da II. Uluslararası Serahsi Sempozyumu düzenlendi.
Denizli’de 27-28 Ekim 2023 tarihlerinde, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Denizli Valiliği, Denizli Büyükşehir Belediyesi ve Gaye Vakfı’nın ana sponsorluğunda; Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) İslami İlimler Enstitüsü ve Kırgızistan Oş Üniversitesi İlahiyat Fakültesi tarafından düzenlenen II. Uluslararası Serahsi Sempozyumu Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Dr. Serdar Çam, Kırgızistan Oş Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kozhobekov Kudayberdi Gaparalievich, Pamukkale Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kutluhan, Denizli Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Ali Değirmenci, Pamukkale Belediye Başkanı Avni Örki, AK Parti Milletvekili Av. Cahit Özkan ve diğer protokol üyelerinin katılımlarıyla gerçekleştirildi. Saygı duruşu ve İstiklal Marşının okunması ile başlayan program Kuran-ı Kerim Tilaveti ile devam etti. Protokol konuşmaları ile süren programda Pamukkale Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kutluhan, açılış konuşmasını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sempozyumun açılış törenine özel ilettiği mesaj metnini konuklarla paylaşarak tamamladı. Yaşantısı, görüşleri ve eserleriyle hem İslami ilimler tarihinde köşe taşlarından birisi hem de hukuk nosyonu ve hukuk felsefesi açısından çağdaş hukukçuların da tanıdığı bir isim olan Ebû Bekr Muhammed b. Ebî Sehl es-Serahsi’nin (ö. 483/1090) İslam dünyasındaki tesirleri, hukukun üstünlüğü ve hukuk devleti kavramına katkısının ele aldığı sempozyumun açılış töreninde Kırgızistan Oş Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kozhobekov Kudayberdi Gaparalievich yaptığı konuşmada şunları ifade etti: “Öncelikle İmam Serahsi’nin yaşadığı Kırgızistan’dan selamlarımı iletmek isterim. Bugünkü İmam Serahsi Sempozyumuna ev sahipliği yapan ve organize eden başta Pamukkale Üniversitesi olmak üzere; 2022 yılı Ağustos ayında Oş Devlet Üniversitesi ile Pamukkale Üniversitesi arasında eğitim ve bilimsel çalışmaların birlikteliği işbirliği çerçevesinde protokol anlaşması yapılmıştır. Şu anda, Oş Devlet Üniversitesi öğrencileri Pamukkale Üniversitesi’nde lisans ve lisansüstü eğitim görmektedirler. İki üniversite arasındaki ilişkilerin bundan sonra daha da gelişeceğini ve iyi işler yapacağımıza inanıyorum. Bugünkü iki üniversitenin ortaklaşa yapmakta olduğu İmam Serahsi Sempozyumu da bahsettiğimiz protokol anlaşmasının bir ürünüdür diyebiliriz. On birinci asırda yaşamış olan İmam Serahsi, son on beş yıllık hayatında bir zindandaki kuyuda hayatını geçirerek otuz ciltlik el-Mebsut isimli eserini kaleme almış ve birçok öğrenciyi yetiştirerek İslam düşüncesinde medeniyetin gelişmesine büyük bir katkı sağlamıştır. Günümüzde de İmam Serahsi’nin bütün eserleri İslam dünyasında önemli bir yere sahiptir. İmam Serahsi’nin otuz ciltlik el-Mebsût eserini Arapça’dan Türkçe’ye çeviren Sayın Prof. Dr. Mustafa Cevat Akşit Hocamıza teşekkürlerimizi arz ederim. Kendisine Allah’tan uzun bir ömür sağlıklı bir hayat niyaz eder, bilimsel çalışmalarında başarılar dileriz.”
Denizli Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Ali Değirmenci yaptığı konuşmada şunları söyledi: “İnşallah bu mübarek günde besmeleyle kuran tilavetiyle başlamış olduğumuz bu güzel sempozyumun hayırlı ve bereketli geçmesini rabbimden niyaz ediyorum. Büyükşehir Belediye Başkanımız Osman Zolan başka bir program dolayısıyla katılamadılar, selamını iletmek istiyorum. Misafirlere hoş geldiniz demek istiyorum. Tabi on birinci asırda yaşamış İslam hukuku alimi İmam Serahsi’yi rahmetle ve minnetle bir kere daha anıyoruz. Aslında içinden geçmekte olduğumuz, gönül coğrafyamızda kan ve gözyaşlarının hâkim olduğu bir dönemde, İslam hukuku anlamında büyük eserler kazandırmış İmam Serahsi’nin anılıyor olması bir başka değer taşıyor. Rabbimden başta Gazze olmak üzere; dünyada akan gözyaşlarının acıların bir an evvel dinmesini diliyorum. İsrail zulmünün sona ermesi için inşallah hep beraber dua edelim. İmam Serahsi’nin şahsında İslam medeniyetinin buluşmasında tüm bütün büyüklerimizi bir daha saygıyla anıyorum. Biliyorsunuz, 2023 yılındayız. Cumhuriyetimizin 100. yılını idrak ediyoruz. Bu vesileyle Cumhuriyetimizin banisi Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını, bu toprakların vatan olması için feda-i can eyleyen aziz şehitlerimizi ve gazilerimizi rahmetle, minnetle şükranla anıyorum.”
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Dr. Serdar Çam yaptığı konuşmada şunları kaydetti: “Böyle bir enstitüde sizlere konuşma yapmaktan dolayı çok mutluyum. Anadolu’nun bağrında, dışarıda Kırgızistan kültürü olan boz üy çadırıyla Anadolu’nun kültürü olan bizim kendi çadırlarımızın yan yana durduğu bir köprünün kurulduğu köklü Kırgızistan’daki maneviyattan Anadolu’ya intibak olan bu köprünün artarak inşallah gelişerek devam etmesini rabbimden temenni ediyorum, dua ediyorum. Özellikle; Cevat Hocama, değerli oğlu ve Gaye Vakfı’nın Başkanı Mehmet Hocama, üniversitemizin rektörü Ahmet Hocama ve tüm burada emeği geçenlere çok teşekkür ediyorum. Bu gerçekten çok anlamlı ve önemli bir çalışma. İnşallah bu çabaların neticesinde Kırgızistan Devleti ile güzel bir çalışmanın devamı ve oradaki kurulmak istenen külliyenin de tamamlanmasıyla birlikte bu çalışma tüm dünyaya mal olacak şekilde hayırlı ve insanlığa hizmet eden bir noktada ilerler diye ümit ediyoruz, dua ediyoruz.”
Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş törende yaptığı konuşmada şunları aktardı: “Öncelikle; ilim, kültür ve medeniyet tarihimizde müstesna bir yere sahip olan İmam Serahsi gibi bir alimi büyük daha iyi tanınması ve anlaşılması için düzenlenen bir sempozyumda aranızda bulunmuş olmaktan duymuş olduğum memnuniyeti özellikle ifade etmek istiyorum. İmam Serahsi, fıkıh ilmine ulum-u islamiye hatta fıkhın dışında bazı alanlara da öyle katkılar sunmuş ki değil iki sempozyum on iki sempozyum da yapsak değer İmam Serahsi için.”
Gaye Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Prof. Dr. M. Cevat Akşit gerçekleştirdiği konuşmada şunlara değindi: “İslam Ceza Hukukunun; çok insani olduğunu, çok gelişmiş olduğunu, çok ileri olduğunu ispat için doktora yapmak istedim. Atatürk Üniversitesi Ceza Hukuku Profesörü devamlı, Almanya’da yetişmiş bir profesör vardı, ona gittim. Hocam bu konuda araştırma yapmamı istedi. Gece gündüz çalıştım, çalışmamı hocaya verdim. Hocama bir fikri tüm fıkıh kitaplarında buluyorum dedim. İlk üç kitabı hocama sıraladığımda ilki el-Mebsut’tu. Sonra ben gece gündüz çalıştım beş yüz elli sayfalık bir tez hazırladım. Bu eser sebebiyle çalışmam orijinal bulundu ve Amerika’da eserimi anlatmak için konferanslara davet edildim. Oralarda hep Serahsi’yi anlattım. Serahsi, söylemek istediklerini ifade ettikten sonra Kur’an’daki ayetten mantığını söylüyor, felsefesini yapıyor. Böyle bir şey var. Tam bugünün insanın sorularına cevap veriyor. Onun için onun eserini baş eser kabul ettik. Amerika dönüşünde çok ilgi gördü orada konferanslarım. El-Mebsût’u tercüme edelim dedim. Kırgızistan’a gittim. Serahsi’nin mezarını beş gün aradım bulamadım. Bir toprak yığınının üstüne oturdum, bir baktım onun kabrinin üstüne oturmuşum. Belediye başkanına gittim. Serahsi büyük, muazzam bir hoca diye anlattım. Belediye başkanı, Serahsi’nin mezarının etrafındaki arsaları düzenledi. Diyanet İşleri Başkanlığı’na gelerek bunu anlattım ve Diyanet İşleri Başkanlığı da türbe yaptılar. El-Mebsût’u tercüme için heyet kurduk. Gece gündüz çalıştık. Serahsi on dört sene kalmış hapishanede, on dört senede yazmış ya el-Mebsût’u biz de tercümeyi 14 senede bitirdik.”
Açılış konuşmalarının ardından sempozyum oturumlarına geçildi. 2 gün süren sempozyum boyunca “Bir Dünya Hukukçusu Olarak Serahsi”, “Serahsi’nin Eserleri”, “Serahsi-Siyaset ve Toplum”, “Serahsi-Fıkıh/Usul”, “Serahsi Hakkında Çalışmalar”, “Serahsi’nin Kaynakları”, “Serahsi-Hadis”, “Serahsi-Kelam” adlı 5 farklı oturum ve “Değerlendirme Toplantısı” ile birlikte program sonlandı. Oturumlar için Türkiye’nin farklı üniversitelerinden akademisyenler başta olmak üzere Kırgızistan, Özbekistan, Galler, Ürdün, Lübnan, Suudi Arabistan, Azerbaycan üniversitelerinin akademisyenleri sunumlarını gerçekleştirdiler. Tüm sunumlar Türkiye’nin farklı bölgelerinden gelen ve Pamukkale Üniversitesi’nde okuyan öğrencilerin de katılımlarıyla dolu dolu geçti. Sunumlar profesyonel simultane ekibiyle Arapça ve Kırgız diline de çevrilerek tüm katılımcıların sunumlardan istifade etmesi sağlandı.
Pamukkale Üniversitesi ve Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (Türksoy) arasında İş Birliği Protokolü imzalandı. İmzalar Pamukkale Üniversitesi Rektörü Prof. Ahmet Kutluhan ve Türksoy Genel Sekreteri Sultan Raev tarafından atıldı. Ayrıca Prof. Dr. Mustafa Cevat Akşit Hocaefendi’ye, Türk Dünyası kültür ve sanatına yapmış olduğu katkılardan ötürü Sultan Raev tarafından Onur Nişanı takıldı. Prof. Dr. Mustafa Cevat Akşit Hocaefendi de Sultan Raev’e Yatağan Kılıcı hediye etti.
Sempozyumun gerçekleştiği 2 gün boyunca İslami İlimler Enstitüsü’nün girişine Kırgız Çadırı ve Yörük Çadırı konarak bu çadırların içinde her iki kültürün de tanıtım faaliyetleri yapıldı ve katılımcılara ikramlarda bulunuldu.
Sempozyumun kapanış oturumu sonrası hediye takdimleri yapıldı ve Pazar günü de Pamukkale Hierapolis ve Laodikya Antik Şehirleri gezilip Denizli ili yöresel sokak lezzetleri ikramından sonra program sona ermiş oldu.
Yakın zamanda sunum içeriklerinin ve değerlendirme notlarının Sempozyum Kitabı şeklinde basılması ve kütüphanelerde yerini alması planlanmaktadır.
